Święci na wielkopolskich drogach i bezdrożach cz. 1 - św. Wawrzyniec

    Osobliwe te przedmioty należą do świętego Wawrzyńca, zwanego także Laurentym. Urodził się on około 230 r. W 257 r., w Rzymie, został wyświęcony na diakona. Do jego obowiązków należała opieka nad skarbcem Kościoła i administrowanie dobrami kościelnymi.Odpowiadał też za archiwa, księgi i kroniki, prowadził listy członków Kościoła i dzielił jego dochody między ubogich. Panował wówczas w Rzymie cesarz Walerian, który wydał dekret o prześladowaniu chrześcijan. Papież Sykstus został zabity, a Wawrzyniec, bojąc się że wkrótce spotka go to samo, rozdał wszystkie pieniądze i kosztowności ubogim. Nie spodobało się to prefektowi Rzymu. Kazał tak długo torturować diakona, aż wskaże miejsce ukrycia skarbca kościoła i nazwiska chrześijan, którym mógłby skonfiskować majątek. Tortury były straszne. Wawrzyńca najpierw biczowano, a potem rozciągnięto na żelaznej kracie i żywcem przypalano. Męczennik dzielnie znosił to wszystko i, z modlitwą na ustach w intencji nawrócenia Rzymu, zmarł 10 sierpnia 258 r. Po wielu latach, nad jego grobem powstała Bazylika Świętego Wawrzyńca. 
    Święty Wawrzyniec jest najczęściej przedstawiany w stroju diakona, czyli w ornacie. W rękach trzyma kratę - narzędzie swej tortury, palmę - symbol męczeństwa, sakiewkę na pieniądze dla ubogich, Ewangelię czy krzyż. Jest patronem bibliotekarzy, kucharzy, piekarzy, pszczelarzy, strażaków, uczniów, studentów, administratorów i ubogich. O jego wstawiennictwo proszą cierpiący na ból pleców i choroby reumatyczne.
   Kult świętego Wawrzyńca rozpowszechnił się na całym świecie. Najpopularniejszą rzeką w Kanadzie jest rzeka św. Wawrzyńca. Do męczeńskiej śmierci nawiązuje zespół architektoniczny w Escurial niedaleko Madrytu, z pałacem królewskim, klasztorem Augustianów i kościołem, rozmieszczonymi w kształcie rusztu. Budowlę tę wzniesiono na polecenie króla hiszpailskiego Filipa II jako wotum za zwycięstwo nad Francuzami w bitwie pod Saint-Quentm, która miała miejsce 10 sierpnia 1557 roku.
  W Polsce, w okolicach Chełmna, znajduje się rezerwat "Góra św.Wawrzyńca". Niedaleko Kostrzyna Wlkp. jest staw z małą wysepką, na której wznosi się kopiec zwany Górą św Wawrzyńca. W Łomży, w pobliżu dawnego grodu, wznosi się Wzgórze św. Wawrzyńca. Ponad trzydzieści polskich miejscowości pochodzenie swej nazwy zawdzięcza imieniu świętego. Ku jego czci w Polsce wzniesiono ponad sto kościołów, kapliczek i figur. Sporo jest ich w Wielkopolsce. Kościół pw. św. Wawrzyńca znajduje się m.in. w: Poznaniu, Zaniemyślu. Dolsku, Dziekanowicach, Jarocinie, Kębłowie, Koźminie, Słupcy i Pleszewie. Wiele placów i ulic wielkopolskich miast nosi nazwę patrona bibliotekarzy i kucharzy, np. w Poznaniu, Gnieźnie, Koźminie. Przy drogach wielkopolskich miast i wsi często można zobaczyć figury św. Wawrzyńca, czy to skryte w maleńkich kapliczkach, czy też wyeksponowane na wysokim postumencie. Przepiękna murowana kapliczka z figurą Laurentego stoi na Starym Żegrzu w Poznaniu. Przed rzeźbą św. Wawrzyńca można westchnąć w Kiekrzu, Jarocinie, Michorzewie, Krystianowie, Wiekowie, Bzowie, Sapowicach, Samołężu, Sobocie czy Powidzu.
   W niektórych miejscowościach zachowały się dawne zwyczaje związane ze świętem św. Wawrzyńca. W okolicach Krakowa w tym dniu święci się miód i obdarowuje nim bliskich i znajomych. Na Snieżce, w Sudetach, odbywają się tradycyjne spotkania przewodników górskich. W Ujsołach w Beskidzie Żywieckim pali się tzw. wawrzyńcowe hudy, czyli ogniska palone na szczytach gór. W Poznaniu na Winiarach i w okolicach Strzelna, w oktawie po 10 sierpnia, odbywała się specjalna procesja z modlitwami i śpiewami. W dniu patrona gospodarze winiarscy powstrzymywali się od rozpalania ognia w swoich domostwach, a posiłki przygotowywano przezornie dzień wcześniej.
   Są też i przysłowia ludowe, dotyczące dnia Laurentego, np.: „Gdy na Wawrzyńca słota trzyma, do Gromnic lekka zima”, „Gdy na Wawrzyńca orzechy obrodzą, to w zimie mrozy dogodzą”, „Święty Wawrzyniec pokazuje jaka jesień następuje”.

***

   Na przełomie lipca i sierpnia każdego roku obserwujemy na niebie roje meteorów. Nasilenie tego zjawiska ma miejsce pomiędzy 12 a 13 sierpnia. Radiant przemieszcza się przez gwiazdozbiory Kasjopei, Perseusza i Żyrafy. W maksimum aktywności znajduje się w pobliżu gwiazdy Persei, stąd meteory te nazywa się Perseidami. Kiedy następnego lata będziecie wypatrywać ich na niebie, wspomnijcie o świętym Wawrzyńcu dzierżącym w dłoniach żelazną kratę. Dlaczego? Mało kto o tym wie, ale dawniej mówiono o Perseidach, że są to „łzy św. Wawrzyńca”. Czas ich spadania kojarzono bowiem z datą męczeńskiej śmierci świętego.

   Zaglądałam, skorzystałam polecam:

1. Halina Ganińska: O świętym Wawrzyńcu - patronie bibliotekarzy i bibliotek - i nie tylko..., Winieta 2006, 23 września, s. 3
2. Katarzyna Kaczmarek, Barbara Ksit: Święty Wawrzyniec, Winieta 2006, 23 września, s. 1 i 3

CZYTAJ TAKŻE
 Święci na wielkopolskich drogach i bezdrożach cz. 2 - św. Nepomucen