Niezapominajki - błękitne obłoki pamięci

    Niezapominajka, niezabudka to tak naprawdę Myosotis L. - dosłownie "mysie uszko". Roślina należy do rodziny ogórecznikowatych i ma wiele gatunków. Do najpopularniejszych należą m.in. niezapominajka alpejska rosnąca m.in. w Tatrach i kwitnąca od czerwca do lipca, niezapominajka błotna, leśna czy pospolicie występująca niezapominajka polna kwitnąca od maja do sierpnia. Do rzadszych należą niezapominajki wielobarwne, które w tym samym kwiatostanie mają kwiaty niebieskie i żółte.
   Urocze niezapominajkowe kwiatki spotykamy często na spacerach w lesie, na polach i łąkach. Choć niskie i bardzo drobne - już z daleka można je bez trudu zauważyć. Przykuwają bowiem wzrok swoim intensywnie niebieskim, niemal neonowym, kolorem.

Niezapominajki
to są kwiatki z bajki!
Rosną nad potoczkiem,
patrzą rybim oczkiem.
Gdy się płynie łódką,
Śmieją się cichutko
I szepcą mi skromnie:
„Nie zapomnij o mnie”.
   (Maria Konopnicka, "Niezapominajki")

   Niezapominajki są idealnymi kwiatami do hodowania w przydomowych ogródkach czy na działkach. Są charakterystyczne zwłaszcza dla ogródków wiejskich i bardzo łatwe w uprawie. Zadowowalają się nawet uboższą glebą i nie wymagają specjalnego stanowiska.
   Tym subtelnym kwiatuszkom przypisuje się symboliczne znaczenie, odwołujące się do ludzkiej pamięci. Niezapominajka w mowie kwiatów oznacza niezapominanie. Niezapominajka jest także kwiatem stanu Alaska w USA oraz emblematem jednej z loży wolnomularskich"Pod Słońcem".
    Wdzięczne i ujmujące niezapominajki to kwiaty bardzo lubiane przez wszystkich. Doczekały się nawet swojego święta. 15 maja - cyklicznie od 2002 roku - obchodzimy Święto Polskiej Niezapominajki. Jego pomysłodawcą był Andrzej Zalewski, redaktor radiowej Jedynki, który zainicjował audycję "EkoRadio". Celem samego święta i kultywującej je fundacji jest przede wszystkim działanie na rzecz „głębszego kojarzenia ekologii z pamięcią narodową” oraz szerzenia tzw. humanizmu w zieleni. Kwiat niezapominajki ma przypominać, jak silne są związki człowieka z przyrodą, bez której człowiek po prostu nie jest w stanie przeżyć.

"(...) Niezabudki wdzięczne kwiecie
Ona dała mi,
Gdym anielskie żegnał dziecię,
Ciche tłumiąc łzy.
I mówiła, kryjąc twarz:
- "Luby! wrócisz przecie?
Ja cię czekam... wtedy dasz
Niezabudki kwiecie.
 Wszak mówiłeś, że me oczy
Jasne jak ten kwiat (...)
    (Adam Asnyk, "Niezabudki kwiecie")

   Urokliwa, maleńka niezapominajka jest chętnie wykorzystywanym przez artystów motywem, zarówno w twórczości literackiej jak i sztukach plastycznych. Chyba każdy przedszkolak zna wierszyk Marii Konopnickiej o niezapominajkach. Jeden ze swych wierszy poświęcił także niebieskim kwiatkom Adam Asnyk.  
     Wielu artystów wybiera jako temat swego obrazu właśnie niezapominajki. Jednym z najbardziej znanych obrazów w dziejach malarstwa, na którym widnieją niezapominajki jest "Dziewczyna z niezapominajkami" pędzla Lucasa Cranacha Starszego z XVI w. Bukiet niezapominajek widoczny jest także na obrazie Stanisława Wyspiańskiego "Helenka z wazonem i kwiatami" znajdujący się w Muzeum Narodowym w Krakowie. Wyspiański bardzo fascynował się botaniką. Motywy kwiatowe pojawiają się w całej jego twórczości. Niezapominajka "wyrosła" na przykład w witrażowym oknie bazyliki oo. franciszkanów w Krakowie czy w jego zielniku.
   Mało kto wie, że niezapominajka ma także właściwości lecznicze. W "Zielniku czarodziejskim (...)" z 1893 roku Józef Rostafiński, powołując się na wiedzę jeszcze wcześniejszego dzieła botanicznego - zielnika Syreńskiego z 1613 r., tak pisał o mocy niezapominajki polnej (Myosotis arvensis): "Ktoby się w sierpniu jego sokiem posilał, tego roku od bolenia oczu wolny będzie". Z niezapominajki można przygotować specjalną nalewkę “niezapominajkową”. Zwykle używano jej do leczenia kaszlu, zapalania oskrzeli, gruźlicy, zapalenia krtani i gardła, a także przy krwotokach z nosa. Rośliny te wykorzystywane były również do tworzenia naparów i odwarów, stosowanych podczas nieżytu układu oddechowego.
   Niezapominajki to bardzo pospolite rośliny. Rozsiewają się samoistnie jak chwast i można spotkać je w wielu miejscach. A jednak te maleńkie, pięciopłatkowe niebieskie kwiatuszki z mikroskopijnym żółtym środkiem zawojowały serca wszystkich. Nie sposób przejść obok nich obojętnie. Zwłaszcza w większych skupiskach robią niesamowite wrażenie - jakby kawałki błękitnego nieba spadły na ziemię.

Zaglądałam, skorzystałam, polecam:

1. Zielnik czarodziejski to jest zbiór przesądów o roślinach przez Józefa Rostafińskiego w Krakowie, 1893
2. www.rozanski.pl
3. Wikipedia